Vườn quốc gia Cúc Phương và sự đa dạng sinh học, du lịch

Vườn quốc gia Cúc Phương là một vườn quốc gia đầu tiên và có vai trò rất quan trọng đối với nước ta. Vườn Cúc Phương là khu rừng có diện tích rộng và rất đa dạng về sinh vật. Mời các bạn cùng tìm hiểu bài viết dưới đây để tìm hiểu rõ hơn về vườn quốc gia này.

Thông tin chung về vườn quốc gia Cúc Phương

Vườn quốc gia Cúc Phương không chỉ là một khu rừng bảo tồn thông thường. Đây là một trong những địa điểm khảo cổ nổi tiếng với những di vật của người tiền sử có niên đại khoảng 12.000 năm như:

• Mồ mả
• Rìu đá
• Mũi tên đá
• Dao bằng vỏ sò
• Dụng cụ xay nghiền
• Nhiều hang động trong rừng đã có những dấu vết của sự sống cách đây 7000 đến 12000 năm trước

Rừng Cúc Phương đã được công nhận là khu bảo tồn vàn năm 1960. Và rừng Cúc Phương được thành lập là khu bảo vệ đầu tiên của Việt Nam theo Quyết định 72/TTg ngày 7 tháng năm 1962 với diện tích rộng khoảng 20 nghìn ha.

Ngày 8 tháng 1 năm 1966, theo quyết định số 18/QĐ-LN thì rừng Cúc Phương được chuyển hạng thành vườn quốc gia Cúc Phương. Và đến ngày 23 tháng 5 năm 1966, theo quyết định số 333/QĐ-LN quy định chức năng và trách nhiệm của Ban quản lý rừng.

Theo quyết định số 194/CT của Chính phủ Việt Nam vào ngày 9 tháng 8 năm 1986, rừng Cúc Phương được nêu trong danh sách các khu rừng đặc dụng và phân hạng quản lý là Vườn quốc gia diện tích 25 nghìn ha.

Theo quyết định số 139/CT ngày 9 tháng 5 năm 1988, luận chứng kính tế – kĩ thuật của vườn quốc gia Cúc Phương được phê duyệt.

Vị trí địa lý của vườn quốc gia Cúc Phương

Vườn quốc gia Cúc Phương có diện tích rộng khoảng hơn 22 nghìn ha và trải dài trên 3 địa phận tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa, Hòa Bình bao gồm:

• Có khoảng hơn 11 nghìn ha thuộc xã Cúc Phương, một phần xã Kỳ Phú, Văn Phương, Yên Quang thuộc huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
• Có khoảng gần 6 nghìn ha thuộc xã Thạch Lâm, Thạch Yên, Thành Mỹ, Thành Yên thuộc huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa
• Khoảng 5 nghìn ha thuộc xã Lạc Thịnh, Yên Lạc, Phú Lai, Yên Trị, Ngọc Lương huyện Yên Thủy và xã Yên Nghiệp, Ân Nghĩa huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình

Tọa độ địa lý:

• Từ 20°14′ tới 20°24′ vĩ bắc
• Từ 105°29′ tới 105°44′ kinh đông

Sự đa dạng sinh học của vườn quốc gia Cúc Phương

Với diện tích rộng nằm dài trên 3 tỉnh của nước ta nên vườn Cúc Phương có sự phong phú về các loài sinh vật.

Sự đa dạng về loài thực vật

Theo thống kê, vườn quốc gia Cúc Phương với diện tích bằng 1/700 diện tích miền Bắc và gần 1/1500 diện tích của cả nước nhưng có sự phong phú về sinh vật bao gồm:

• Chiếm khoảng tỷ lệ 76% số họ, 48,6% số chi và 30% số loài của miền Bắc
• Khoảng 68,9% số họ, 43,6% số chi và 24,6% số loài hiện có ở Việt Nam

Những loài thực vật ở vườn quốc gia Cúc phương bao gồm:

• Ngành quyết thực vật có 31 họ, 57 chi, 149 loài
• Ngành hạt trần có 3 họ, 3 chi và 3 loài
• Ngành hạt kín có 154 họ, 747 chi và 1588 loài

Rừng quốc gia Cúc Phương cũng thu hút được sự chú ý của nhiều khách tham quan vì có những cây gỗ lớn như chò chỉ, chò xanh, đăng và nhiều cây thuốc quý. Theo thống kê của các nhà khoa học, nơi đây còn có khoảng hơn 2 nghìn loài thực vật có mạch thuộc 887 chi trong 221 họ thực vật như:

• Đại kích
• Hòa thảo
• Đậu
• Thiến thảo
• Cúc
• Dâu tằm
• Nguyệt quế
• Cói
• Lan
• Ô rô

Vườn Cúc Phương cũng là khu rừng đang bảo tồn các cây xấu và cây chò xanh có độ tuổi trên dưới 1000 năm và cao 50 – 70 m. Có khoảng hơn 50 loài phong lan quý hiếm cho cả hương thơm và hoa quanh năm.

Sự đa dạng về loài động vật

Bên cạnh sự phong phú về loài thực vật, nơi đây cũng có sự đa dạng về nhiều loài động vật bao gồm:

• 97 loài thú (trong đó nổi bật nhất là các loài khỉ châu Á)
• 313 loài chim
• 76 loài bò sát
• 46 loài lương cư
• 11 loài cá
• hàng ngàn loài côn trùng

Đây cũng là nơi sinh sống của một số loài động vật đang có nguy cơ tuyệt chủng cao như Voọc đùi trắng, Cầy vằn, Báo hoa mai.

Khí hậu và nhiệt độ

Rừng quốc gia Cúc phương thuộc khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ trung bình năm khoảng 24,7 °C.

Địa hình

Vườn quốc gia Cúc Phương có địa hình khá phức tạp với nhiều dãy núi đá vôi cao và hang động lớn có dấu tích lâu đời như:

• Động Trăng Khuyết
• Động Chúa
• Động Thuỷ Tiên
• Động Người Xưa
• Hang Con Moong
• Động San Hô…
• Trong vườn còn có suối nước nóng 38 °C

Những địa điểm du lịch ở vườn quốc gia Cúc Phương

Vườn quốc gia Cúc Phương là một trong những khu rừng có số lượt khách tham quan lớn hàng năm. Vì du khách đến đây có thể khám phá được những:

• Động thực vật phong phú
• Các chương trình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng
• Chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên đẹp
• Lửa trại, mạo hiểm
• Nghiên cứu và văn hóa lịch sử

Trung tâm khu du lịch của vườn được đặt tại xã Cúc Phương, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình gồm những địa danh du lịch như:

Trung tâm bảo tồn

Những trung tâm bảo tồn ở rừng quốc gia Cúc Phương bao gồm:

• Vườn thực vật Cúc Phương được xây dựng nhằm sưu tập gây trồng các loài cây quý hiếm của Cúc Phương
• Trung tâm du khách Cúc Phương được xây dựng do tổ chức AusAid và FFI tài trợ
• Trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật có nhiệm vụ cứu hộ, bảo tồn và phát triển các loài động thực vật hoang dã quý hiếm đang bị đe dọa nguy cấp ở Việt Nam
• Trung tâm cứu hộ thú Linh Trưởng Cúc Phương có nhiệm vụ cứu hộ từng cá thể các loài thú Linh Trưởng quý hiếm (Voọc mông trắng, Voọc Hà Tình, Voọc đen tuyền, Voọc Lào, Voọc Cát Bà, Voọc Chà vá chân xám…)
• Chương trình Bảo tồn Thú ăn thịt và Tê tê hoạt động nhằm góp phần bảo tồn quần thể thú ăn thịt và tê tê hoang dã bị đe dọa ở Việt Nam
• Chương trình bảo tồn rùa chăm sóc hơn 600 cá thể của 19 loài trên tổng số 25 loài rùa cạn và rùa nước ngọt của Việt Nam
• Bảo tàng Cúc Phương là địa điểm nghiên cứu, tham khảo mẫu vật quan trọng cho học sinh, sinh viên, các chuyên gia về bảo tồn, thực vật, động vật tham quan và học tập

Các hang động lớn

• Động người xưa
• Hang con moong
• Hang mang chiêng
• Động trăng khuyết
• Động sơn cung
• Động phò mã
• Động thủy tiên

Các cây gỗ quý lâu đời

• Cây đăng cổ thụ
• Cây chò ngàn năm
• Cây sấu cổ thụ

Như vậy chúng tôi đã chia sẻ những kiến thức bổ ích về vườn quốc gia Cúc Phương và những địa danh du lịch nổi tiếng. Hi vọng với những thông tin bổ ích ở bài viết trên sẽ giúp mọi người có thêm những hiểu biết về vườn Cúc Phương.